ძალა უძალოთა

1978 ჩეხმა დრამატურგმა და დისიდენტმა (მოგვიანებით კი ჩეხეთის პრეზიდენტმა) ვაცლავ ჰაველმა დაწერა პოლიტიკური ესე „ძალა უძალოთა“, რომელსაც დღეს ტოტალიტარიზმის წინააღმდეგ ევროპული წინააღმდეგობის ისტორიაში ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს დოკუმენტად მიიჩნევენ. ამ ნაშრომში ავტორი მსჯელობს ძალაუფლებაზე, მის სტრუქტურებზე, გავლენასა და დინამიკაზე, იმ მექანიზმებზე, რომლებიც ხელისუფალთ საშუალებას აძლევს, შეინარჩუნონ ძალაუფლება, შიშში აცხოვრონ მოსახლეობა, „იცხოვრონ სიცრუეში“. რეპრესიული რეჟიმის ღრმა ანალიზის წყალობით ჰაველი ააშკარავებს ოფიციალური ინსტიტუტების სუსტ მხარეებს, მსჯელობს ერთი შეხედვით უძლური, თავისუფლებაწართმეული ხალხის გაძლიერების შესაძლებლობებზე, რომელთა თავი და თავი „სიმართლეში ცხოვრებაა“. „ძალა უძალოთა“ „ცივი ომის“ პერიოდის დისიდენტური ლიტერატურის კლასიკადაა მიჩნეული და მას შედევრსაც კი უწოდებენ ხოლმე.