მითები, სიზმრები და მისტერიები

მირჩა ელიადე – სახელგანთქმული რუმინელი რელიგიათმცოდნე, მითოლოგი, ეთნოლოგი და მწერალია, რომლის ნაშრომებმაც ფუნდამენტური გავლენა მოახდინეს მთელ მის შემდგომ მითორელიგიურ ინტერპრეტაციებსა და ზოგადად, ამ დარგის მეცნიერულ აზროვნებაზე. ელიადეს კონცეფციები მუდმივად მოგზაურობენ მისი ერთი წიგნიდან მეორეში და ეს თავად რელიგიისა და მითოლოგიის იმ არქეტიპული სტრუქტურების სისტემური მთლიანობით არის განპირობებული, რომელიც ელიადემ ერთი უმთავრესი რელიგიური პარადიგმიდან – ჰიეროფანიებიდან და საერთოსაკაცობრიო რელიგიური გამოცდილებიდან გამოიყვანა, რომელსაც „საწყისთან დაბრუნება“, „შესაქმის დროში შესვლა“ უწოდა. „მითები, სიზმრები, მისტერიები“ – ელიადეს გამორჩეული წიგნია, უპირველესად იმ არაჩვეულებრივი მიზნის გამო, რომელიც ავტორმა ამ წიგნს დაუსახა – ეჩვენებინა მსგავსება და განსხვავება აზროვნების ორ ტიპს – ტრადიციულსა და თანამედროვეს შორის. ამ მიზანსვე ემსახურება წიგნში თანამედროვე სამყაროს მითების შესწავლაც, რითაც ჟორჟ სორელისა და ერნსტ კასირერის დაწყებული სოციალური და პოლიტიკური ახალი მითოლოგიების კვლევა, ელიადემ, სრულიად სხვა, დაკარგული სულიერების კვლავ აღმოჩენისა და ეგზისტენციური კრიზისების დაძლევის მოდუსში გადაიტანა. ამ აზრით, ამ წიგნს ერთგვარი „გამოყენებითი“ ღირებულებაც გააჩნია, – თანამედროვე ევროპულ სამყაროს, რომელმაც, ელიადეს დაკვირვებით, „ზღურბლური“ ინიციაციის რიტუალი შუა ფაზაში შეწყვიტა, უძველესი მითორელიგიური გამოცდილებიდან გააცნობიერებინოს სულიერი მშფოთვარების ნამდვილი მიზეზები და ისევ და ისევ, მითორელიგიური გამოცდილებიდან აუხსნას, თუ რატომ არის აუცილებელი თანამედროვე ადამიანისთვის მითების ცოდნა. (ხათუნა თავდგირიძე)