ნაპოვნი დრო:

მარსელ პრუსტის შედევრმა „დაკარგული დროის ძიებაში“, რომელიც 3000-ზე მეტ გვერდს მოიცავს და 7 ტომადაა დაყოფილი, შეცვალა არა მხოლოდ ფრანგული, არამედ მსოფლიო ლიტერატურა.

პრუსტი ძირეულად ცვლის რომანის სტრუქტურისა და სიუჟეტის ტრადიციული ქარგას: მოგვითხრობს სპონტანურ მოგონებათა, ასოციაციათა, ქვეცნობიერ მინიშნებათა კვალდაკვალ; მოვლენათა გადმოცემისას არ იცავს დროულ თანმიმდევრობას. მკითხველი პრუსტისეულ უდროო დროში ვარდება: წარსულის ფრაგმენტსა და დღევანდელ შეგრძნებას გამოჰყავს დროის ბრუნვიდან. დრო დამარცხებულია ამ რომანში, დრო ხელახლაა ნაპოვნი.

მთხრობელს (პრუსტსაც), რომელსაც წერა სურს, ყურადღება გაფანტული აქვს ამქვეყნიური ამაოებით, ზეპურ საზოგადოებაში ტრიალით, ფუქსავატობით და ამ მდგომარეობაში მყოფი გადაქანცულია უამრავი ძიებით. თვალნათლივ ხედავს, რომ არანაირი ლიტერატურული ნიჭი არ გააჩნია, რომ ვერაფერს დაწერს, რადგან ის თვისებანი, რაც მწერალს უნდა ჰქონდეს, მხოლოდ დროდადრო აქვს. გადაწყვეტს, ხელი აიღოს მწერლად გახდომის განზრახვაზე. თუმცა გერმანტების წვეულებაზე მისული ეზოში ფეხს წამოჰკრავს ცუდად დაგებულ ფილაქანს და წამსვე სენ-მარკის ეკლესიის ეზო ახსენდება ვენეციაში, სადაც სწორედ ამგვარად წაბორძიკდა. ლაქიას ჩაი მოაქვს და კოვზი გაწკარუნდება ლამბაქზე, რაც შუა მინდორში გაჩერებული მატარებლის შეკეთების ხმაურს აგონებს, როდესაც საყვარელ ბებიასთან ერთად მგზავრობდა. ბიბლიოთეკაში ფორთოხლის წვენს მოართმევენ და ხელსახოცი სწორედ ისევეა გახამებული, როგორც ბალბეკში პირველად ჩასვლისას დახვდა. ეს სამი ნიშანი იდუმალი კავშირია წარსულსა და აწმყოს შორის. და ის უმნიშვნელოვანეს გადაწყვეტილებას იღებს – ჩაიკეტება, წერას დაიწყებს და კვლავ იპოვის დაკარგულ დროს. სასწორის ერთ მხარეს წერა იდება, მეორეზე – სხვა ყველაფერი. წერით უმაქნისი, უბედური, ამაო სიცოცხლე ქმედით, ბედნიერ სიცოცხლედ იქცევა.

სოდომი და გომორი:

„სოდომი და გომორი“ დიდი ფრანგი მწერლის, მოდერნისტული ლიტერატურის თვალსაჩინო წარმომადგენლის – მარსელ პრუსტის სიცოცხლეში გამოქვეყნებული უკანასკნელი ნაწარმოებია. ეს მეოთხე რომანია ციკლიდან „გამქრალი დროის ძიებაში“, რომელიც 1922 წელს გამოიცა.

რომანის მთავარი ამბავი ბუნებრივად ამოიზარდა წინა რომანიდან „გერმანტებთან“. ესაა მაღალი საზოგადოების ზნეობრივი დაცემის თემა, რომლის ცენტრშიც ბარონი დე შარლიუ დგას.

მარსელ პრუსტი ის მოგზაურია, რომელმაც არა მხოლოდ უცნობ სამყაროში შეაღო კარი, არამედ საკუთარი მყუდრო ოთახიდან გამოუსვლელად დაწვრილებით შეისწავლა ადამიანი თავისი მრავალფეროვანი ბუნებით, ვნებებითა და მისწრაფებებით.

შეღერებულ ქალიშვილთა ჩრდილში:

„შეღერებულ ქალიშვილთა ჩრდილში“ მარსელ პრუსტის (1871-1922) შვიდწიგნიანი ცილკის „დაკარგული დროის ძიებაში“  მეორე ტომია. რომანი, პირველი მსოფლიო ომის დაწყების გამო, ნაცვლად 1914 წლისა, პირველად 1919 წელს გამოქვეყნდა. იმავე წელს მიენიჭა გონკურის პრემია.

„შეღერებულ ქალიშვილთა ჩრდილში“ მთხრობლის მოზარდობის გამოცდილებაა აღწერილი. რომანი ორი ნაწილისგან შედგება: „ქალბატონი სვანის გარემო“ და „ქვეყნის მხარეთა სახელები: მხარე“. პირველ ნაწილში მთხრობელი თავის პარიზულ ურთიერთობებზე, ბატონ დე ნორპუასა და ბატონ ბერგოტთან ნაცნობობაზე, მშობლებთან დამოკიდებულებასა და ჟილბერტის მიმართ სიყვარულზე გვიყვება. ამ ურთიერთობებზე, სიყვარულის სხვადასხვა ფორმაზე რეფლექსიით მთხრობელი საკუთარ თავს შეიმეცნებს, აკვირდება თავის შეგრძნებებსა და ასოციაციებს.

მეორე ნაწილში – „ქვეყნის მხარეთა სახელები: მხარე“ – მთხრობელი ბებიასთან ერთად ჩადის ბალბეკში, ზღვისპირა კურორტზე, სადაც მან ბავშვობის დიდი ნაწილი გაატარა. სწორედ აქ გაიცნობს ალბერტინს, რომელიც შეუყვარდება. ამავე წიგნში პირველად გამოჩნდებიან ისეთი მნიშვნელოვანი პერსონაჟები, როგორებიც არიან სენ-ლუ და ბარონი დე შარლიუ.

ამ რომანში მკითხველი მთხრობელთან ერთად საკუთარი მეხსიერებისა და შეგრძნებების არქეოლოგი ხდება, ცდილობს, ინტუიტიურად ჩასწვდეს რეალობას და მოიხელთოს ზღვარი ნამდვილად არსებულსა და წარმოსახულს შორის, გასცეს პასუხი კითხვაზე – ვინ გვიყვარდება ხოლმე? ჩვენ წინაშე არსებული ადამიანი თუ ჩვენივე წარმოდგენა მასზე? პასუხების ძიებაში დრო მნიშვნელობას კარგავს და, პრუსტის სიტყვებითვე, ელასტიკური ხდება, რომელიც ჩვენი გრძნობებისა და სხვაში აღძრული განცდების მიხედვით იცვლის ფორმას.