ადამიანი

ერთ-ერთი თავი ოშოს წიგნიდან: „გზა სრულყოფილებისაკენ“.

ჩემი შინაგანი მზერა სრულ წყვდიადში ჩაძირულ ადამიანს ხედავს. ადამიანი იმ სახლსა ჰგავს, სადაც ბნელ ღამეში ლამპარი ჩააქრეს. მასაც შინაგანი ნათელი ჩაუქრა, მაგრამ ჩამქრალი ლამპარი შესაძლებელია ხელახლა ავანთოთ.

ვხედავ ასევე, რომ ადამიანი გზააბნეულია. ის მღელვარე ზღვაში დაკარგულ ნავსა ჰგავს, არ იცის, საით მიემართება, რა სურს, ვინ არის. მაგრამ დავიწყებულის ხელახლა გახსენებაც შესაძლებელია.

წყვდიადის მიუხედავად, იმედი არ უნდა დავკარგოთ. რაც მეტად ბნელა, მით უფრო ახლოა რიჟრაჟი. ადამიანის სულიერი აღორძინება უცილობლად მოხდება. ახალი ადამიანი იბადება და ახლა სწორედ ამ მშობიარობის მომსწრენი ვხდებით. მაგრამ მისი დაბადება ყოველი ჩვენგანის დახმარებას მოითხოვს, ჩვენი ძალისხმევის გარეშე ის შეუძლებელია. არავის გვაქვს უფლება, მაყურებლებად დავრჩეთ. ეს ახალი დაბადება ყოველმა ჩვენგანმა საკუთარ სულში უნდა შეამზადოს.

ეს ახალი დღე მხოლოდ მაშინ გათენდება, თუკი შინაგანი სინათლით ავივსებით. ამ შესაძლებლობის სინამდვილედ ქცევა მთლიანად ჩვენზეა დამოკიდებული. ყველანი ხვალინდელი დღის შენობის აგურები ვართ, იმ მზის სხივები ვართ, მომავალში რომ გამობრწყინდება. შემოქმედნი ვართ და არა მაყურებელნი. მაგრამ მხოლოდ მომავალი როდი საჭიროებს ჩვენს ძალისხმევას: დღევანდელი დღეც და ჩვენი საკუთარი თავიც ჩვენვე უნდა შევქმნათ. კაცობრიობის შექმნას ინდივიდი საკუთარი თავის შექმნით იწყებს. ადამიანი საზოგადოების ნაწილია და ევოლუციაც და რევოლუციაც სწორედ ცალკეული ადამიანის საქმეა.

ამიტომაც მოგმართავთ. მსურს, თქვენი მთვლემარე გონება გამოვაფხიზლო. ამჩნევთ თუ არა, ყოველი თქვენგანის ცხოვრება უსარგებლო და მოსაწყენი რომ გახდა? ცხოვრებამ აზრი და მიზანი დაკარგა. ეს არცაა გასაკვირი: როდესაც ადამიანის გულში ნათელი ქრება, მისი ცხოვრებაც აზრს კარგავს. როდესაც ჩვენი არსება ბნელითაა მოცული, ცხოვრებაში სიხარულს ვეღარ განვიცდით.

ის, რომ დღეს დანიშნულებასა და ადგილს ვერ ვპოულობთ, როდი ნიშნავს, რომ ცხოვრებას აზრი არ აქვს. ცხოვრება თავისთავად უკვე საზრისია, მაგრამ ამ საზრისისაკენ, ამ მიზნისაკენ გზა დაკარგული გვაქვს. ჩვენ, უბრალოდ, ვარსებობთ, ამას ცხოვრება არ ჰქვია. უბრალოდ, სიკვდილს ველოდებით. ცხადია, ასეთი მოლოდინი მოსაწყენი და უსიხარულოა – სხვაგვარად როგორ იქნება?

აქ სწორედ იმისათვის მოვედი, რათა გითხრათ: ამ კოშმარიდან გამოღვიძების შესაძლებლობა არსებობს. ეს ის გზაა, რომელიც მუდამ ჩვენ წინაშე იყო: წყვდიადიდან სინათლისაკენ გამოსასვლელი გზა მარადიულია. ის არსად წასულა, მაგრამ ადამიანებმა მას ზურგი შეაქციეს. მე კი მსურს, ისევ მისკენ მიგაბრუნოთ. ეს გზა გახლავთ დჰარმა – რელიგია. ეს ადამიანში სინათლის ანთების პრაქტიკაა, ჩვენს გზააბნეულ ნავს სწორ გზაზე რომ დააყენებს. მაჰავირა ამბობდა, რომ ამ წუთისოფლის სწრაფი დინებით წალეკილთათვის სიბერისა და სიკვდილის საფრთხისაგან ერთადერთ ხსნად, კუნძულად, ღუზად და თავშესაფრად რელიგია გვევლინება – ისაა ერთადერთი მიზანი.

გწყურიათ ნათელი, რომელიც ცხოვრებას სიხარულით გამსჭვალავს? გსურთ, მოიხელთოთ ჭეშმარიტება, რომელიც ადამიანს უკვდავებას მიანიჭებს? მაშინ გიწვევთ. გამომეხმაურეთ, რათა სიხარული, ნათელი, უკვდავება გქონდეთ. ამისათვის საჭიროა, თვალი გაახილოთ და დაინახავთ, რომ სინათლის სამყაროში ხართ. სხვა არაფერი გჭირდებათ: უბრალოდ, თვალი გაახილეთ, გამოფხიზლდით.

ადამიანში არაფერი ჩამქრალა, მის წინაშე არც გზები ჩაკეტილა, მაგრამ, თუკი მან თვალი არ გაახილა, სიბნელეში დარჩება და ვერც საჭირო მიმართულებას აირჩევს. თვალდახუჭული ადამიანი ყველაფერს კარგავს; როგორც კი თვალს გაახელს, ის ყველაფრის ბატონი ხდება.

იმიტომაც მოგიხმობთ, რათა ქვედამხობილი მდგომარეობიდან სამეფო ტახტზე აგიყვანოთ, თქვენი მარცხი გამარჯვებად ვაქციო, თქვენი ბნელი – სინათლედ, თქვენი სიკვდილი – უკვდავებად. მზად ხართ, ამ გზაზე გამომყვეთ?

ვიდრე დავიწყებდეთ, გთხოვთ, ჩემი სიყვარული მიიღეთ. ეს ერთადერთია, რითაც შემიძლია ამ უდაბურ და უკაცრიელ მთიანეთში გიმასპინძლოთ. ამის გარდა სხვა არაფერი გამაჩნია. მინდა ის სიყვარული გაგინაწილოთ, რომელიც ღმრთის სიახლოვემ გულში ჩამინერგა. მინდა ეს სიყვარული გავავრცელო. მისი სასწაული ისაა, რომ, რაც მეტად გავცემ, მით უფრო მიმრავლდება! ჭეშმარიტი საუნჯე გაცემით მხოლოდ მრავლდება, ხოლო, თუკი საუნჯე, რომელსაც სხვებს უნაწილებთ, კლებულობს, ეს ჭეშმარიტი საუნჯე არ ყოფილა. მიიღებთ თუ არა ჩემს სიყვარულს? თქვენს მზერაში თანხმობას ვხედავ, თქვენი თვალები საპასუხო სიყვარულს ასხივებს.

სიყვარული სიყვარულს ბადებს, სიძულვილი – სიძულვილს. რასაც ვიძლევით, ისევე გვიბრუნდება. ეს სამყაროს კანონია. ამიტომაც, რაც თქვენთვის გსურთ, სამყაროშიც სწორედ ის უნდა გაავრცელოთ. ეკლების საპასუხოდ ყვავილებს ნუ ელოდებით.

თქვენს თვალებში სიყვარულისა და მშვიდობის ყვავილებს ვხედავ და ეს გულს მიხარებს. აქ შეკრებილთა შორის თითქმის ყველა ერთსულოვანია. სიყვარული გვაერთიანებს, ერთ არსებად გვაქცევს. სხეულები ერთურთისაგან განცალკევებით ცოცხლობს და ასევე იცოცხლებს, მაგრამ არის რაღაც არამატერიალური, რაც მათ აერთიანებს – ეს სიყვარულია. საუბარი და ურთიერთგაგება მხოლოდ ასეთი ერთსულოვნების შემთხვევაშია შესაძლებელი. სიყვარულის გარეშე ჭეშმარიტი შეხვედრა და აზრთა გაცვლა წარმოუდგენელია.

ხალხმრავალი დასახლებებისაგან მოშორებულ ამ ადგილას იმიტომ მოგიყარეთ თავი, რომ მსურს, ყური დამიგდოთ და ჩემი სიტყვა შეისმინოთ. ეს თქმა და ეს მოსმენა მხოლოდ სიყვარულის განზომილებაშია შესაძლებელი. გულის კარი მხოლოდ სიყვარულისათვის იღება. დაიხსომეთ: მხოლოდ გულით გაგონილს ჩასწვდებით, გონებით გაგონილს – ვერა. გაგიკვირდებათ, განა გულს მოსმენა შეუძლიაო? მე კი გეუბნებით, რომ, თუკი რაიმე გვესმის, ეს მხოლოდ გულითაა მოსმენილი. გონებას სინამდვილეში არაფერი ესმის, ის ყრუა. იგივე შეიძლება ითქვას საუბარზე. რასაც ვამბობთ, გულით უნდა ვთქვათ, სხვანაირად სიტყვას აზრი ეკარგება. მხოლოდ გულიდან წამოსულ სიტყვას აქვს ცოცხალი ყვავილების სურნელი, სხვა შემთხვევაში სიტყვა არა მარტო მტკნარი და უმარილოა, არამედ ქაღალდისაგან გაკეთებულ ხელოვნურ ყვავილებსა ჰგავს.

ჩემს გულს გაგიხსნით და, თუკი თქვენს გულებშიც შემომიშვებთ, მაშინ ჩვენ შორის ჭეშმარიტი შეხვედრა და კომუნიკაცია შედგება. მხოლოდ ერთსულოვნების შემთხვევაში შეგვიძლია ერთმანეთს ისეთი რამ ვამცნოთ, რასაც სიტყვები ვერ გადმოსცემს. ასე გადაეცემა ის, რაც სიტყვით არ თქმულა და ხშირად ვერც გამოითქმის – ის, რაც სტრიქონებს შორის იკითხება. სიტყვები უძლურია, მაგრამ, თუკი მათ სრული სულიერი სიმშვიდისა და მდუმარების მდგომარეობაში ვისმენთ, ისინი მრავლისმთქმელი ხდება. ამას ვუწოდებ გულით მოსმენას.

მაშინაც კი, როდესაც ვინმეს უსმენთ, საკუთარი თავის შესახებ ფიქრები გავსებთ. ამას მოსმენა არ ჰქვია, ასეთ შემთხვევაში ცუდი მსმენელი ხართ. გგონიათ, თითქოს ყურს უგდებთ, მაგრამ სინამდვილეში ეს ასე არ არის. ჭეშმარიტი მოსმენა მხოლოდ მაშინაა შესაძლებელი, როდესაც გონება სრული სიმშვიდის მდგომარეობაშია და ყურადღებაც მაქსიმალურად გვაქვს კონცენტრირებული. მოსმენისას სხვა არაფერი უნდა აკეთოთ, მხოლოდ ასე გაიგონებთ და ჩასწვდებით ნათქვამს. მაშინ ნათქვამი თქვენს შინაგან სამყაროს გაანათებს და შეცვლის. ამის გარეშე სხვას კი არა, ისევ და ისევ საკუთარ თავს უსმენთ. თქვენს შიგნით მჟღერი ხმაური გარე სამყაროსაგან გმიჯნავთ. როცა ამ ხმაურით ხართ სავსე, სიღრმისეულ კავშირს ვერავისთან დაამყარებთ. თითქოს ხედავთ, მაგრამ ვერ ხედავთ, ისმენთ და არ გესმით.

ქრისტეც ამას ამბობდა: „ვისაც თვალი აქვს, იხილოს, ვისაც ყური აქვს, ისმინოს“. განა მათ, ვისაც ამას ეუბნებოდა, არც თვალი ჰქონდათ, არც ყური? რა თქმა უნდა, ჰქონდათ, მაგრამ მხოლოდ თვალებისა და ყურების ქონა საკმარისი არ არის. რაღაც სხვაა საჭირო და, თუკი ის არ გაქვს, აღარც თვალებსა და ყურებს აქვს აზრი. ეს რაღაც შინაგანი მდუმარება და გაფაციცებული ჭვრეტაა. მხოლოდ ამ თვისებების წყალობით იღება გულის კარი და ნათქვამის შესმენა ხდება შესაძლებელი.

სწორედ ასეთ შესმენას ველოდები თქვენგან აქ, სადჰანას ბანაკში. როგორც კი სმენის ამ ხელოვნებას დაეუფლებით, ის მუდამ თქვენთან დარჩება და სამწუხარო უყურადღებობისაგან გიხსნით. მაშინ საოცარი სამყაროს დასანახად თვალი აგეხილებათ და ცნობიერება გაგინათდებათ. ეს ისაა, რასაც ჩვეულებრივ გონების ხმაური ფარავს.

ჭეშმარიტი მოსმენა და ხედვა მხოლოდ აქ, სადჰანას ბანაკში, როდი დაგჭირდებათ: ეს სწორი ცხოვრების აუცილებელი საწინდარია. ისევე, როგორც ტბის სრულიად მშვიდ და კრიალა წყალში ყველაფერი ირეკლება, თქვენშიც აირეკლება ღმერთი, როდესაც ტბის წყალივით დამშვიდდებით და დაიწმინდებით.

ვხედავ, სწორედ ასეთი სიმშვიდე ისადგურებს ახლა თქვენში და თქვენი თვალები მამცნობს, რომ ჩემი სიტყვის მოსასმენად მზად ხართ. თქვენი მზერა მთხოვს, გაგიზიაროთ ის ჭეშმარიტებები, რომლებიც შევიცანი და რომლებმაც ჩემი სული მთლიანად შეცვალა. ამ ჭეშმარიტებების მოსმენა გწყურიათ და ამის შემხედვარე მზად ვარ, გული გადაგიხსნათ. ამ მშვიდ ვითარებაში, როდესაც თქვენც სრულ შინაგან სიმშვიდეს განიცდით, დარწმუნებული ვარ, ჩემი სათქმელი თქვენს გულამდე მიაღწევს. ხშირად საუბრის შეწყვეტა მიწევს, როდესაც ვატყობ, რომ მსმენელთა გულები ჩარაზულია. განა სინათლეს ჩაკეტილ ოთახში შეღწევა ძალუძს? მეც სწორედ ასე მხვდება ჩარაზული არაერთი სახლის კარი. მაგრამ, როდესაც კარი ღიაა, ეს კეთილი ნიშანია. კარგი დასაწყისია.

ხვალ დილით აქ, სადჰანას ბანაკში, ხუთდღიან პროგრამას დავიწყებთ და შესავლის სახით შემდეგი რამის თქმას ვისურვებდი.

სადჰანა ჭეშმარიტების წვდომაა და მისთვის აუცილებელია, ჩვენი შინაგანი სამყარო ისევე მოვამზადოთ, როგორც ნიადაგს ვამზადებთ ყვავილების ჩასარგავად. ამიტომაც მინდა, რამდენიმე წესი დაიხსომოთ.

პირველი წესი: იცხოვრეთ აწმყოში. აქ ყოფნის პერიოდში ნუ გაგიტაცებთ ჩვეული ფიქრები წარსულსა და მომავალზე. თუკი ამ ორიდან ერთ-ერთი მიმართულება გაგიტაცებთ, აწმყო – ერთადერთი რეალობა – ხელიდან გაგისხლტებათ და უსარგებლოდ ჩაივლის. არც წარსული, არც მომავალი არ არსებობს. წარსული მოგონებაა, მომავალი – წარმოსახვა. მხოლოდ აწმყოა რეალური და ცოცხალი. და, თუკი ჭეშმარიტების წვდომა გსურთ, ეს მხოლოდ აწმყოშია შესაძლებელი.

ბანაკში ყოფნისას გაემიჯნეთ წარსულსაც და მომავალსაც. შეეგუეთ იმას, რომ არცერთი მათგანი რეალურად არ არსებობს. მხოლოდ ის წამი არსებობს, რომელშიც ახლა ხართ, სხვა არაფერი. მთლიანად მასში უნდა იცხოვროთ. ამაღამ ისე მშვიდად იძინეთ, თითქოს წარსული ერთხელ და სამუდამოდ მოიკვეთეთ. მოკვდით წარსულისათვის და ხვალ დილით ახალ ადამიანად ადექით, რადგან ხვალ ახალი დილა გათენდება. ის, ვინც ამაღამ საწოლში ჩაწვება, დაე, ხვალ დილით არ ადგეს. დაე, სამუდამოდ დაიძინოს. ხვალ დილით კი ისეთი პიროვნება ადგეს, მუდამ ახალი რომაა და ცვლილებისათვის მუდამ მზადაა.

აქ და ახლა იცხოვრეთ და ოცდაოთხი საათის განმავლობაში გაფაციცებით დააკვირდით თქვენს თავს, რათა წარსულსა და მომავალზე ფიქრმა კვლავ არ შემოგიტიოთ. საკმარისია იფხიზლოთ, მაშინ ეს ჩვევა არ დაგიბრუნდებათ და თანდათან გაგიქრებათ.

მეორე წესი: იცხოვრეთ ბუნებრივად. ადამიანები მეტწილად ხელოვნურად იქცევიან, მათი ქმედებები ამა თუ იმ გარემოებებითაა განპირობებული. ჩვენ გამუდმებით ვირგებთ ნიღბებს და საბოლოოდ ჩვენი ნამდვილი სახე გვავიწყდება. მოიცილეთ ეს ყალბი სახე. აქ დრამის გასათამაშებლად არ შევკრებილვართ, არამედ, რათა ჩვენი თავი ისეთად შევიცნოთ და დავინახოთ, როგორებიც სინამდვილეში ვართ. ზუსტად ისევე, როგორც სპექტაკლის შემდეგ მსახიობები გრიმს იცილებენ, კოსტიუმებს იხდიან და გვერდზე დებენ, ამ ხუთი დღის განმავლობაში თქვენც გვერდზე უნდა გადადოთ თქვენი ნიღაბი, თქვენი ყალბი არსი. დაე, ის, რაც თქვენში ფუნდამენტური და ნამდვილია, ზედაპირზე ამოვიდეს, რათა ამიერიდან ამ ნამდვილი არსით იცხოვროთ. ჩვენი სადჰანა, ჩვენი ჭეშმარიტი გზა მხოლოდ უბრალო და წრფელი ცხოვრებით მოიპოვება. აქ გატარებული დღეების განმავლობაში დაივიწყეთ, რომ გაქვთ ესა თუ ის პოზიცია, პროფესია თუ სტატუსი. განთავისუფლდით ყველა ამ ნიღბისაგან. თქვენ უბრალოდ თქვენ ხართ – ჩვეულებრივი ადამიანი, ვისაც არც სახელი აქვს, არც სტატუსი, არც სოციალური მდგომარეობა, არც ოჯახი ჰყავს – უსახელო პიროვნება, ყოვლად რიგითი ინდივიდი. ამგვარად ცხოვრებას უნდა მეჩვიოთ, რადგან სინამდვილეში სწორედ ეს ხართ.

მესამე წესი: იცხოვრეთ მარტო. სადჰანა მხოლოდ სრულ განმარტოვებაში იბადება. მაგრამ ადამიანი არასოდესაა მარტო. როგორც წესი, სხვების გარემოცვაში უწევს ყოფნა. ხოლო, თუკი მის გარშემო არავინაა, მის შინაგან სამყაროში მაინც მუდმივად ხალხმრავლობაა. სწორედ ამ ხალხმრავლობისაგან უნდა განთავისუფლდეთ.

ნუ დაიგროვებთ შიგნით ხალხსა და საგნებს. იგივე ეხება თქვენს გარემოცვასაც: ამ ბანაკშიც ისე იცხოვრეთ, თითქოს თქვენ გარშემო არავინაა. ნურავის მიეჯაჭვებით. ჩვეულებრივ ცხოვრებაში ურიცხვი ურთიერთობის გამო საკუთარი თავი გავიწყდებათ. მთელი ეს კავშირები – მტრობა და მეგობრობა, დედაშვილობა, ცოლქმრობა იმდენად გავსებთ, რომ თქვენს საკუთარ არსს ვეღარ პოულობთ.

გიფიქრიათ ოდესმე იმაზე, თუ რას წარმოადგენთ ყველა ამ კავშირისაგან დამოუკიდებლად? გაიხადეთ მთელ ამ ურთიერთობათა სამოსი და დაინახეთ თქვენი თავი მის გარეშე. დაივიწყეთ ყველა კავშირი, წარმოიდგინეთ, რომ არ ხართ თქვენი მშობლების შვილი, არც თქვენი ცოლის მეუღლე, არც თქვენი შვილების მამა თუ თქვენი მეგობრების მეგობარი, არც თქვენი მტრების მტერი – ამ ყველაფრისაგან რაც დარჩება, სწორედ ისაა თქვენი ნამდვილი არსი. ამ დღეების განმავლობაში მხოლოდ ამ არსით უნდა შემოიფარგლოთ.

ამ წესების შესრულებით მიაღწევთ იმ შინაგან მდგომარეობას, რომელიც აუცილებელია სადჰანასთვის, რათა სულიერი სიმშვიდე მოიპოვოთ და ჭეშმარიტებას ჩასწვდეთ. ამ სამი წესის გარდა მინდა განგიმარტოთ მედიტაციის ის ორი სახეობა, რომლებსაც ხვალ დავიწყებთ.

პირველი სახის მედიტაცია დილისთვისაა განკუთვნილი. ამ დროს წელგამართული და თვალდახუჭული ზიხართ, კისერიც სწორად გიჭირავთ. ბაგე მოკუმული გაქვთ, ენით სასას ეხებით. სუნთქავთ ნელა, მაგრამ ღრმად. მთელი ყურადღება ჭიპზე გაქვთ კონცენტრირებული. დააკვირდით იმას, თუ როგორ კრთება თქვენი ჭიპი სუნთქვისას. სულ ესაა. ეს გონებას აწესრიგებს და ფიქრებს ამშვიდებს. ამ დაცლილობის მდგომარეობაში თანდათან საკუთარ თავს ჩაუღრმავდებით.

მეორე მედიტაცია საღამოსთვისაა. ამ დროს ძირს უნდა გაწვეთ და სხეული მთლიანად მოადუნოთ. თვალი მოხუჭეთ და ორი წუთის განმავლობაში შთააგონეთ თქვენს თავს, რომ თქვენი სხეული დუნდება. თანდათან მართლაც სრულად მოდუნდებით. შემდეგ ორი წუთის განმავლობაში ეცადეთ, სუნთქვა დაიმშვიდოთ. ამის შემდეგ მართლაც მშვიდად ისუნთქებთ. დაბოლოს, კიდევ ორი წუთის განმავლობაში ყველა ფიქრი შეაჩერეთ. ეს შეგნებული თვითშთაგონება სრული დამშვიდებისა და შინაგანი დაცლილობისთვისაა აუცილებელი. როდესაც გონება მთლიანად დაგიმშვიდდებათ, გაფაციცებული ყურადღება მიაპყრეთ თქვენს შინაგან არსს და დააკვირდით თქვენს შინაგან მდუმარებას. ეს დაკვირვება თქვენს თავთან მიგიყვანთ.

ორი სახის მედიტაცია უნდა შეასრულოთ. თუმცა ორივე ხელოვნური საშუალებებია და მათ არ უნდა მიეჯაჭვოთ. მათი მეშვეობით მხოლოდ შინაგანი შფოთვისაგან უნდა განთავისუფლდეთ. და ისევე, როგორც მაღლა ასვლის შემდეგ კიბე აღარ გვჭირდება, ერთ მშვენიერ დღეს ეს პრაქტიკებიც უნდა მიატოვოთ. როგორც კი მედიტაციისას სრულყოფილ შედეგს მიაღწევთ, მედიტაცია უსარგებლო ხდება. სწორედ ეს მდგომარეობაა სამადჰი.

უკვე დაღამდა და ცა ვარსკვლავებითაა მოჭედილი. ხეებმა და მინდორ-ველებმა ჩაიძინეს. ჩვენც დავიძინოთ. რა მშვიდი და გარინდულია მიდამო! ჩვენც ამ სიმშვიდეს შევერწყათ. უსიზმრო, ღრმა ძილისას სწორედ იმ განზომილებაში ვიმყოფებით, სადაც ღმერთია დავანებული. ეს ის უნებური, გაუცნობიერებელი სამადჰი გახლავთ, რომელიც თვით ბუნებამ გვარგუნა. სადჰანას ამ ბანაკში ვეცდებით, ცხადშიც ამავე მდგომარეობას მივაღწიოთ, ოღონდაც ამას შეგნებულად გავაკეთებთ. ეს კი ძალზე მნიშვნელოვანი სხვაობაა. პირველ შემთხვევაში გვძინავს, მეორეში ვფხიზლობთ.

იმ იმედით დავიძინოთ, რომ სამადჰის მივაღწევთ. თუკი იმედს მიზანდასახული და სწორი ძალისხმევაც ახლავს თან, მიზანს აუცილებლად მივაღწევთ.

დაე, ღმერთმა ამ გზით გვატაროს. ჩემი ერთადერთი ლოცვაც ესაა.